22.12.2021 tarih ve 2021/UH.I-2346 sayılı Kamu İhale Kurulu kararına konu ihalede; idare tarafından gönderilen isteklilere aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında ihale konusu işte kullanılacak araçların amortisman gideri önemli maliyet bileşeni olarak belirlenerek açıklama yapılması istenmişken, araçların kiralama giderlerinin önemli maliyet bileşeni olarak belirlenmemiş, bu hususun itirazen şikayete konu edilmesi üzerine Kamu İhale Kurumu bu işlemi mevzuata aykırı bularak açıklamanın yenilenmesi gerektiğine karar vermiştir.
Kamu İhale Kurulu Kararı
Toplantı No : 2021/051
Gündem No : 61
Karar Tarihi : 22.12.2021
Karar No : 2021/UH.I-2346
BAŞVURU SAHİBİ:
Güven Meka Taş. Tem. Pet. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2021/626382 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 11 Bölge Müdürlüğü Hizmetlerinde Çalıştırılmak Üzere Şoförlü Taşıt Kiralanması Hizmet Alımı İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü tarafından 12.11.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 11 Bölge Müdürlüğü Hizmetlerinde Çalıştırılmak Üzere Şoförlü Taşıt Kiralanması Hizmet Alımı İşi” ihalesine ilişkin olarak Güven Meka Taş. Tem. Pet. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin 24.11.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 26.11.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 06.12.2021 tarih ve 57154 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 06.12.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2021/2018 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, idare tarafından gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında ihale konusu işte kullanılacak araçların amortisman giderinin önemli maliyet bileşeni olarak belirlenerek açıklama yapılmasının talep edildiği, ancak söz konusu araçların tamamının kendi malı olması gerektiğine yönelik doküman düzenlemesi bulunmadığından araçların kiralamayla da temin edilebileceği, anılan yazıda araçların kiralama yoluyla temin edilmesi durumunda araçların kiralama giderlerine yönelik açıklama talep edilmemesinin söz konusu giderin açıklanması hususunda tereddütte düşürdüğü, bu nedenle, açıklama talep yazısındaki hukuka aykırılığın giderilmesi ve belirsizliğin ortadan kaldırılması suretiyle yeniden açıklama istenmesi amacıyla idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, bir hak kaybına uğramamak adına, sunulan açıklamada bahse konu kiralama giderinin de açıklandığı, 03.12.2021 tarihinde tebliğ edilen kesinleşen ihale komisyonu kararıyla; aşırı düşük teklif açıklama talep yazısında belirtilmemesine rağmen araç kiralama giderinin önemli maliyet bileşeni olarak kabul edildiği, anılan gidere ilişkin yapılan açıklamanın bazı nedenlerle uygun görülmeyerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı,
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 38’inci maddesi çerçevesinde, önemli maliyet bileşenlerinin neler olduğunun tespitinde idarenin takdir yetkisi bulunduğu, ancak ihaledeki bütün maliyet unsurlarının önemli maliyet bileşeni olarak görülmesi hatta maliyet bileşeni niteliğinde sayılamayacak bazı unsurlarla ilgili olarak da açıklama istenmesinin anılan Kanun hükmüne aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.
Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir.
79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer;
SD: Sınır değeri,
YM: Yaklaşık maliyeti,
n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını,
T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini,
R: Sınır Değer Tespit Katsayısını ifade etmek üzere;
Sınır Değer = [(Yaklaşık Maliyet + Tekliflerin Toplamı) / Teklif Sayısı + 1] x R Katsayısı
79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir.
79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir….” açıklaması,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın;
a) Adı: Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü Hizmetlerinde Çalıştırılmak Üzere Şoförlü Taşıt Kiralanması Hizmet Alımı İşi
b) Türü: Hizmet alımı
c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği
ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır.
d) Kodu:
e) Miktarı:
23 Adet Otomobilin 276 Ay, 28 Adet Pikabın 300 Ay, 5 Adet Panelin 56 Ay, 13 adet Otobüsün 350′ şer gün, 1 adet Otobüsün 365’er gün, 44 adet minibüsün 350′ şer gün ve Birim Fiyat Teklif Cetvelinde miktarları belirtilen diğer kalemler
Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Karayolları 11. Bölge Müdürlüğü hudutları (yol ağı) içi, İdarenin uygun oluru ile diğer Karayolları Bölge Müdürlükleri hudutları içi” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu;
a) Verilen hizmetin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhaleyi gerçekleştiren idare tarafından 17.11.2021 tarihinde teklifi sınır değerin altında kalan başvuru sahibi Güven Meka Taş. Tem. Petrol İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Yi-Bal Taş. Tem. İnş. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.den “…Ayrıca teklifiniz aşırı düşük teklif olarak tespit edilmiştir Bu nedenle açıklanması gereken maliyet unsurları olarak; Amortisman giderleri, Sürücü ücreti giderleri, Yakıt giderleri, Lastik giderleri (Yazlık-Kışlık), Periyodik Bakım giderleri, MTV giderleri, Trafik Sigortası, Fenni Muayene, Koltuk Sigortası, Araç Takip Sistemi, Zincir giderleri, Çekme Halatı Giderleri, Araç Yangın Söndürme Tüpü giderleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti giderleri, Sözleşme Giderleri önemli teklif bileşenleri olarak belirlenmiştir…” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklaması yapılması istenmiştir.
İdare tarafından ihale işlem dosyası kapsamında gönderilen belgelerin incelenmesi neticesinde Başvuru sahibi Güven Meka Taş. Tem. Petrol İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Yi-Bal Taş. Tem. İnş. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin idareye sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasında; idare tarafından önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen maliyet kalemlerine ve ihale konusu işte kullanılacak araçların kiralama giderlerine yönelik açıklama sunulduğu görülmüştür.
03.12.2021 tarihli ihale komisyonu kararında teklifi sınır değerin altında kalan başvuru sahibi Güven Meka Taş. Tem. Petrol İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Yi-Bal Taş. Tem. İnş. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarının muhtelif sebeplerle uygun bulunmayarak tekliflerinin reddedildiği görülmüştür.
İdarelerce teklifi sınır değer altında kalan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, önemli teklif bileşenlerinin belirlenmesi idarenin takdir yetkisi dahilinde olmakla birlikte, işlemin tesisinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’nci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerine net şekilde yer verilmesi ve isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olan bahse konu önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi gerekmektedir. İdare tarafından teklifte önemli maliyet bileşenlerinin sayma yoluyla belirlendiği, sınır değerin altında kalan isteklilere de aynı içerikte yazının gönderildiği görülmüştür.
İdarece 17.11.2021 tarihinde teklifi sınır değeri altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması talep edildiği, başvuru sahibi tarafından 24.11.2021 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu, idarece 26.11.2021 tarihinde şikâyete cevap verilmiş olup başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısına yönelik olarak yapılan şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının süresi içerisinde yapıldığı görülmüştür.
İdarece teklifi sınır değerin altında olan isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısında araç gideri olarak sadece araçların amortismanına yönelik açıklama talep edildiği, mevzuat gereği ihale konusu işte çalıştırılacak araçların giderine yönelik açıklamanın iki yöntem ile yapılabileceği, araçların isteklinin kendi malı olması durumunda araçların amortisman giderleri üzerinden, araçların kendi malı olmaması durumunda ise kiralama giderleri üzerinden açıklama yapılabileceği, ihale dokümanı düzenlemelerinde ise ihale konusu işte çalıştırılacak araçların kendi malı olması gerektiğine yönelik bir düzenlemenin bulunmadığı anlaşıldığından idarece araç giderlerine yönelik açıklamanın yalnızca amortisman üzerinden istenmesinin mevzuata uygun olmadığı, bu gerekçeyle aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda aşırı düşük teklif sorgulamasının yenilenmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Oybirliği karar verildi.
NEMESİS HUKUK BÜROSU 